تای چی و چی کونگ
افرادی که تای چی و چی کونگ را به صورت هنرهای مجزا و جداگانه تمرین می کنند به سرعت در می یابند که چی کونگ در لایه های متعددی از تای چی قرار گرفته است. انجام آگاهانه حرکات تای چی به عنوان تمرین چی کونگ نه تنها باعث افزودن فوائد چی کونگ به تای چی می شود بلکه بهبود کیفی حرکات تای چی را نیز سبب می گردد.مزایای بیشماری در خصوص ترکیب نمودن این دو هنر مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. لیکن در ابتدا برخی جنبه های پایه ای چی کونگ مورد ملاحظه قرار می گیرد.
واژه چینی “کونگ” به معنی اکتساب مهارت ازطریق تمرینات مداوم و پایدارمی باشد،بنابراین “چی کونگ” از نظر لغوی به معنی مهارت چی قلمداد شده و اطلاق آن به هنری که تمرکز بر چی و گردش آن دارد قابل فهم است.ترجمه بدون واسطه لغت چی به زبان انگلیسی به دلیل عدم وجود مفهوم مشابه در زبان انگلیسی امکان پذیر نیست. با این وجود مفهوم چی طی هزاران سال با طب سنتی چین عجین بوده و طب سوزنی روشی است که در آن جریان نیروی چی با استفاده از سوزن در بدن آزاد می گردد. حتی به باور برخی طی هزاران سال ،چی کونگ قدیمی تر از طب سوزنی چینی می باشد.بدلیل همسانی اثرات چی کونگ و طب سوزنی ،چی کونگ به عنوان “طب سوزنی بدون سوزن” شناخته می شود.
تفسیری از چی همانطور که در کتاب “کتاب تای چی” آورده ام به قرار زیر است :
سلول های بافت های بدن انسان قادر به حرکت از جای خود نسبت به سلول های مجاور ومتصل به خود نمی باشند.لیکن سلول ها ممکن است به خوبی قادر به تغییر شکل ظاهری خو باشند.این توانائی در فرم حیات تک سلولی مشاهده می گردد به صورتی که این گونه های حیاتی ،مواد مغذی و اکسیژن را از محیط پیرامون خود جذب ومواد زائد را ازبین می برند.در اثر ایجاد چنین حرکت میکروسکوپی ممکن است احساس گزگز ویا پیچ . تاب خوردگی در زیر پوست به انسان دست دهد.ایده اولیه این است که گرفتگی و انقباض ایجاد شده در عضلات مانع حرمت سلول ها می گردد.به محض این که گرفتگی ایجاد شده رها گردد ،سلول ها مجال حرکت آزادانه خود را به دست می آورند که این امر کمک شایانی به تغذیه سلولی و پاک سازی مواد زائد می نماید. در صورتی که رهاسازی عضلات به میزان کافی با حرکات نرم (آن چنان که در تای چی و چی کونگ اتفاق می افتد) ترکیب گردد گروه های سلولی اجازه حرکت هماهنگ را یافته و موج حرکت در سراسر بدن انتشار می یابد.
جریان چی ایجاد شده اطلاعات موردنیاز برای متعادل نمودن عملکرد غدد و اندام های بدن را ارسال می نماید . هنگامی که چی به صورت بهینه جریان می یابد درمان شتاب گرفته و بر عکس زمانی که نیروی چی مختل میگردد می تواند به مشکلات سلامتی منجر شود.
چی کونگ به طور معمول درگیر با عناصر زیر می باشد : ۱- song ( با تلفظ سانگ ، واژه ای چینی است که به رها سازی کلیه گرفتگی ها و انقباضات عضلانی که جهت حفظ تراز بهینه ساختاربدنی به کار می رود اطلاق می گردد.)، ۲ – باز و بسته شدن آرام مفاصل ، ۳ – چرخش ملایم اندام ، ۴ – حرکت و مقاومت در برابر نیروی جاذبه زمین ، ۵ – حرکت منفعلانه که حرکت بخش هایی از بدن بوده که بدون هیچگونه فعالیت عضلانی صورت گیرد . و۶ – هماهنگی تنفس و حرکات بطور طبیعی یا خاص.
رها شدن از گرفتگی، عضلات و اندام های بدن را آزاد نموده و سبب حرکت مواج و طبیعی سلول ها می گردد.باز و بسته شدن و حرکات چرخشی ملایم سبب کشش و ماساژ مریدین ها و یا همان نصف النهار های طب سوزنی می گردد.حرکت عمودی اندام ها با درنظر گرفتن نیروی جاذبه زمین سبب تغییراتی در فشار هیدرولیکی در بدن می گردد که به نوبه خود سبب ماساژ اضافی سلول ها خواهد بود. حرکات آرام و منفعل اندام ها و سایر قسمت های بدن با ایجاد شتاب منجر به ماساژ عضلات و سلول ها می گردد.در نهایت عمل تنفس تاثیرات مربوط به اکسیژن رسانی ، ماساژ و ایجاد فشار را به همراه دارد.
کتاب اخیر من ، دینامیزم تای چی ، برخی از جنبه های تشریحی اندام های مربوط به تنفس طبیعی و معکوس را به تفصیل توضیح می دهد. به نظر من ، اصلی ترین فواید تندرستی چی کونگ حاصل از عناصر فوق ، ارتقاء موارد زیر می باشد :
(الف) افزایش توانایی سلول های بدن برای تبادل محصولات زائد سوخت و ساز به اکسیژن و مواد مغذی ضروری
(ب) تبادل اطلاعات برای هماهنگی و تعادل فعالیت های غدد و اندام.
هر فردی که مبادرت به انجام تمرینات تای چی می نماید ،درخواهد یافت که عناصر سانگ(رها سازی کلیه گرفتگی ها و انقباضات عضلانی) و حرکات طبیعی که در ارتباط با چی کونگ مطرح گردیده نیز به عنوان مشخصه های تای چی محسوب می گردد.به هر حال برخی حرکات چی کونگ شامل خم شدن به سمت جلو ، به طرفین و عقب می باشد.هرگز خم شدن به طرفین یا به عقب در حرکات تای چی دیده نشده ، لیکن گاهی شاهد حرکت خم شدن به سمت جلو می باشیم(به عنوان مثال “حرکت برداشتن سوزن از کف دریا”) . افزون بر آن برخی حرکات چی کونگ شامل کشش بازوها و باز نمودن مفاصل و قفسه سینه بسیار بیشتر از آن چه در تای چی به آن پرداخته می شود وجود دارد . بنابراین ضمن اذعان به وجود تفاوت ها این دو سبک هنری به وضوح با یکدیگر همپوشانی دارند .
بنا به تجربه اینجانب تدریس چی کونگ در زمان شروع هر جلسه کلاس تای چی از ارزش زیادی برخوردار است . البته می بایست مفاهیم درونی چی کونگ به همراه حرکات بیرونی آموزش داده شود.
معمولاً چی کونگ به حالت نشسته و یا ایستاده و بدون گام برداشتن که معمولاً در حرکات تای چی صورت می گیرد ،انجام می شود.
همچنین حرکات تای چی بسیار آسان و تکرار شونده بوده و به آسانی به خاطر سپرده و بازیابی می شوند . بنابراین یک هنر جوی مبتدی می تواند بدون نگرانی از ایجاد تعادل ، گام برداشتن و آن چه که در حرکت بعدی خواهد آمد ،تمرکز و توجه بیشتری به مفاهیم درونی چی کونگ نماید.
بنابراین آموختن چی کونگ هنرجویان مبتدی تای چی را قادر خواهد نمود که برخی از فوائد تای چی را که در آینده رخ خواهد داد را پیشاپیش تجربه نمایند .همچنین برای دستیابی به فوائد درمانی و تندرستی چی کونگ ، حرکات آن می بایست همراه با تن آسایی و حالتی طبیعی همانند حرکات تای چی صورت پذیرد.
بنابراین انجام حرکات چی کونگ در شروع هر جلسه اموزش تای چی حتی به هنرجویان پیشرفته در رسیدن به حالت آرامش و هوشیاری جهت پرداختن به تمرینات تای چی کمک می نماید.
یادگیری وشناخت شکل مطلوب و محدودیت های حرکتی اندام ها ،سود بسیار مهمی که از انجام حرکات چی کونگ به همراه تای چی به دست می آید .به عنوان مثال یکی از مشکلاتی که هرجویان مبتدی با آن روبرو هستند این است که به چه اندازه ای می بایست دست های خود را در حرکات “برگشت به عقب” (Roll Back) ،”برس زدن زانو” (Brush Knee) و “دور نمودن میمون”(Step Back to Repulse the Monkey) باز نمایند .در صرتی که اندامی بیش از حد باز یا بسته باشند دچار ضعف شده و حرکت رزمی ناقص خواهد بود. برخی مربیان هنگام انجام حرکات چی کونگ قوانینی ازقبیل “دستان خود را حداکثر ۴۵ درجه باز نمایید”را تاکید می نمایند که در نتیجه هنرجو نسبت به تفاوت های جریان حرکت چی به هنگام باز و بسته کردن مفاصل و چرخش اندام ها در بدن خود حس کرده و آگاه می گردد . با وجود این که شناخت و درک قانون حرکت در خصوص میزان باز نمودن و شکل بهینه اندام های دست و پا برای هنرجویان مبتدی مناسب می باشد،لیکن هنگامی که شخصاًو به طور مستقیم جریان چی را در بدن خود تجربه نماید ،به شکل تجربه ای پایداروشرطی در خواهد آمد.
فایده دیگر انجام تمرینات چی کونگ به همراه تای چی ،موضوع زمان بندی و تقسیم زمان انجام حرکات فرم ها می باشد.در بعضی مواقع مبتدیان مشاهده می نمایند که سرعت انجام برخی حرکات بخصوص توسط هنرجویان با تجربه تر در ابتدا و انتها ی حرکات کندتر و در مرحله میانی سریعتر انجام میشود. برای یک مبتدی ، تقلید از ویژگی های انجام حرکات هنرجویان پیشرفته می تواند ارزشمند باشد ، ولی در نهایت این قابلیت ها و نیاز به آنها باید توسط خود فرد مبتدی تجربه گردد. در مورد کاهش سرعت در ابتدا و انتهای هر حرکت ، این گونه تفاوت ها برای هماهنگ کردن حرکت بیرونی با جریان داخلی چی در بدن و اندام ها عمل می نماید. از طریق انجام تمرینات چی کونگ می توان زودتر این جریان را احساس نمود .
از دیگر اثرات مثبت انجام همزمان تمرینات چی کونگ و تای چی این است که سادگی انجام حرکات سبب میگردد که رها سازی عمیق تری حادث گردد.زمانی که سطح جدیدتری از رها سازی تجربه می گردد ،انجام حرکات سخت تر تای چی امکان پذیر خواهد بود.
چی کونگ بر خلاف تای چی که نیازمند فضای کافی حرکتی می باشد ،تقریباً می تواند در هر مکانی انجام گیرد.در حقیقت انسان می تواند حتی در هنگامی که سوار آسانسور بوده بدون جلب توجه دیگری به انجام آن مبادرت ورزد.در همان زمان می توان از فوائد تای چی نیز بهره مند شده و سطح مهارت در آن را ارتقاء داد.
رابرت چاکرو از سال ۱۹۷۰ تحت نظر استادان بزرگ چنگ مان-چینگ ،ویلیام چن ،الن سامرز،آلیس هولتمن ، هاروی ، سوبر ،کوین هارینگتون و شین فان سیونگ به فراگیری تای چی ، چی کونگ ،خودسازی و هنرهای تندرستی – درمانی پرداخته است. به طور گسترده ای به آموزش و تدریس تای چی مشغول بوده و ۵ کتاب که سه تای آن در مورد تای چی بوده تالیف نموده است.کتاب تای چی او یکی از فینالیست های جایزه انتشارات مستقل کتاب در حوزه تندرستی / پزشکی بوده و کتاب دینامیزم تای چی او برنده جایزه بهترین کتاب در زمینه تندرستی ،تمرین و تناسب اندام از سوی آژانس کتاب ایالات متحده گردیده است.استاد رشته فیزیک ودارای مدرک دکتری در رشته فیزیک تجربی از دانشگاه نیویورک بوده و موفق به دریافت گواهینامه مربی ارشد حوزه هوشیاری حرکتی گردیده است.
http://ymaa.com/articles/taichi-and-qigong
نوشته : رابرت چاکرو – 6 آپریل 2009
ترجمه : مهندس رضا شبیری